Szkockie gorzelnie od A do Z (cz.5)
Szkockie gorzelnictwo jest najważniejsze na świecie. Samych gorzelni jest sporo mniej, niż np. w Stanach Zjednoczonych, jednakże poziom produkcji, czy sama popularność tamtejszej whisky bije na głowę inne kraje.
Słodko, lekko i przyjemnie
W części piątej cyklu o gorzelniach słodowej whisky w Szkocji ponownie mieszać się będą zakłady pamiętające wiek XIX z tymi, które dopiero raczkują. Tym razem poświęcę słów kilka producentom lekkiej, delikatnej, lekko słodkiej whisky. Przynajmniej w ogromnej większości tak będzie.
Clynelish (Highland)
Jej historia nierozłącznie powiązana jest z legendarną gorzelnią Brora. Powstała pierwotnie w 1819 roku nieopodal wioski Brora, a założył ją pierwszy książę Sutherland, George Granville Levenson-Gower, ówczesny najbogatszy człowiek w Wielkiej Brytanii. Od 1925 roku w rękach DCL (Diageo), które zbudowało obok pierwszej bliźniaczą gorzelnię z 3-krotnie większymi mocami produkcyjnymi. Przez chwilę obie funkcjonowały jako Clynelish A (nowy zakład) i B (stary). Stary zakład w latach 1969-1983 działał pod nazwą Brora (reaktywowany w 2021 roku). clynelish produkuje oleistą, owocową i pełną aromatów woskowych whisky w ilości 4,7 miliona litrów rocznie, z czego ogromna większość trafia do blendów.
Whisky CLYNELISH. (kukunawa.pl)
Crafty (Lowland)
Niewielka gorzelnia nowej generacji („od ziarna do szkła”). Założył ją w 2017 roku Graham Taylor, a zbudował jego ojciec, Bill. Umiejscowiona w południowo-zachodniej Szkocji, na zboczu wzgórza Galloway, na obrzeżach miasteczka Newton Stewart. Natenczas znana najbardziej ze swych wielokrotnie nagradzanych ginu Hills & Harbour i wódki 24 Seven. Produkuje whisky Billy & Co., nazwaną na cześć zmarłego niedawno ojca założyciela Crafty, Williama Taylora. Co ciekawe, członkowie specjalnego klubu otrzymują próbki jeszcze nie do końca dojrzałych destylatów do oceny – w ten sposób potencjalni klienci mają wpływ na finalny kształt produktu.
Cragganmore (Speyside)
Jedna ze starszych gorzelni w Speyside, założona w 1869 roku przez Johna Smitha, który zarządzał ówcześnie także innymi zakładami (The Macallan, The Glenlivet, Wishaw, Dailuaine). Znajduje się w małej wiosce Ballindalloch nad rzeką Spey w hrabstwie Banffshire w północno-wschodniej Szkocji. Produkuje lekko słodką, ale i odrobinę dymną whisky w ilości 2,2 miliona litrów rocznie. Od 1927 roku w rękach DCL (Diageo), które wykorzystuje zakład do produkcji destylatów przede wszystkim pod blendy.
Whisky CRAGGANMORE. (kukunawa.pl)
Craigellachie (Speyside)
Destylarnia znajdująca się w wiosce o tej samej nazwie, w hrabstwie Moray, Banffshire, u zbiegu rzek Fiddich i Spey. Założyli ją w 1890 roku Sir Peter Jeffrey Mackie (twórca blenda White Horse) i Alexander Edward (założył m. in. Dallas Dhu, Aultmore, czy Benromach). W latach 1927-1998 w rękach DCL (Diageo), od 1998 roku zarządzana przez John Dewar & Sons, spółkę zależną Bacardi-Martini. Produkuje nietorfową, ale dość ciężką, oleistą i nieco siarkową whisky w ilości 4,2 miliona litrów rocznie. Posiada niewielkie portfolio, acz gros produkcji trafia do blendów, przede wszystkim do Dewar’s.
Daftmill (Lowland)
Daftmill założyli w 2005 roku dwaj bracia-rolnicy – Francis i Ian Cuthbert. Leży ona w Howe of Fife, dolinie rzeki Eden, która rozciąga się pomiędzy wzgórzami Ochil Hills i Lomond Hills, w hrabstwie Fife, w południowo-wschodniej Szkocji. Jest to jedna z niewielu samowystarczalnych, proekologicznych gorzelni, w której rządzi kalendarz rolniczy. Dlatego też bardzo mała produkcja (65 tysięcy litrów rocznie) odbywa się tylko przez 2 miesiące w lecie (czerwiec-lipiec) oraz krótko w zimie (od listopada do lutego). Najważniejsze jest gospodarstwo, gdzie uprawia się jęczmień, ziemniaki, marchew i brokuły oraz wypasa własne bydło.
Dailuaine (Speyside)
Gorzelnię Dailuaine założył w 1852 roku rolnik z miasta Carron, William Mackenzie. Znaleźć ją możemy w sercu regionu Speyside, niedaleko (na zachód od) wioski Charlestown-of-Aberlour, w Strathspey, Banffshire. W 1889 roku, podczas rozbudowy zakładu, słynny architekt Charles C. Doig zainstalował tu swoją pierwszą w historii pagodę. Od 1925 roku w rękach DCL (Diageo). Wytwarza się tu nietorfową, ale dość ciężką, orzechowo-trawiastą whisky w ilości 4,9 miliona litrów rocznie. Z czego praktycznie wszystko trafia do blendów (Johnnie Walker, Dewar’s).
Dalmore (Highland)
Dalmore założona została w 1839 roku jako typowa gorzelnia rolnicza przez Alexandra Mathesona, który fortuny dorobił się m. in. na eksporcie…opium do Chin. Usytuowana jest w miasteczku Alness, nad rzeką Averon, w hrabstwie Ross-shire, w północnej Szkocji. Podczas I Wojny Światowej Royal Navy budowała tutaj amerykańskie miny głębinowe. Jako jedyna szkocka gorzelnia współpracuje ściśle z legendarnym producentem sherry, Gonzáles Byass. Produkuje niezwykle gładką i głęboką nietorfową whisky w ilości 4,3 miliona litrów rocznie. Od 2014 roku w portfelu Emperador Distillers (Whyte & Mackay Group).
Dalmunach (Speyside)
Powstała na gruzach zlikwidowanej w 2013 roku gorzelni Imperial. Znajduje się w wiosce Carron, na północnym brzegu rzeki Spey, w hrabstwie Moray. Otwarta w 2015 roku z inicjatywy Chivas Brothers, spółki zależnej Pernod Ricard. Jedna z największych gorzelni w Szkocji – produkuje 10,5 miliona litrów nietorfowego destylatu rocznie. Praktycznie całość produkcji trafia do blenda Chivas Regal.
Dalwhinnie (Highland)
Jedna z kilkunastu gorzelni wybudowanych w ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku, które ostały się do naszych czasów. Założona przez Johna Granta, Alexandra Mackenziei Georga Sellara w 1897 roku. Pierwotnie nazywała się Strathspey. Znajdziemy ją w środkowej Szkocji, nieopodal wioski o tej samej nazwie, w okręgu Badenoch and Strathspey, na terenie górskiego Parku Narodowego Cairngorm. Znajduje się na wysokości 352 m.n.p.m., w jednym z najzimniejszych miejsc w Wielkiej Brytanii (jest tu stacja meteorologiczna). Od połowy lat 20-tych XX wieku w rękach DCL (Diageo). Produkuje 2,2 miliona litrów destylatu rocznie, głównie pod blendy.
Whisky DALWHINNIE. (kukunawa.pl)
Deanston (Highland)
Efekt boomu na whisky w latach 60-tych XX wieku. Powstała w miejscu, gdzie od XVIII wieku mieścił się młyn z przędzalnią bawełny. Założona w 1965 roku przez Brodie Hepburn Ltd., ówczesnego właściciela gorzelni Tullibardine i Macduff (Glen Deveron). Od 2013 roku w rękach afrykańskiej firmy Distell Group (Bunnahabhain, Tobermory). Produkuje bardzo łagodną whisky w ilości 2,7 miliona litrów rocznie. Sama gorzelnia jest pro-ekologiczna i samowystarczalna pod względem zapotrzebowania na energię. nie stosuje filtracji na zimno i barwienia. „Wystąpiła” w filmie („Whisky dla Aniołów” Kena Loacha z 2012 roku). Znajduje się nieopodal miasteczka Doune, w Perthshire, w południowej części Szkocji.
Krótkie podsumowanie
W części piątej mieliśmy do czynienia z tuzami (Dalmore), „końmi pociągowymi” (Dalwhinnie, Dalmunach, Dailuaine), czy „świeżynkami” (Crafty, Daftmill). Do obu tych kategorii można zaliczyć wspomnianą wyżej Dalmunach. Najciekawsza wydaje się być Daftmill – wszak tam to gospodarstwo ma pierwszeństwo, nie produkcja whisky…
Po więcej historii zapraszamy na kukunawa.pl