Glencadam. Jedyna ocalała w hrabstwie Angus.

Fal boomu na whisky było kilka. W Szkocji pierwsza taka fala nastąpiła zaraz po 1823 roku, kiedy to nastąpiła niezwykle istotna dla nielegalnych gorzelników zmiana prawa. Wiele destylarni działających „w cieniu” poczęło z tego cienia wychodzić. Jednym z takich zakładów był Glencadam, leżący w historycznym hrabstwie Angus.

O hrabstwie Angus

Angus to szkockie hrabstwo, zwane niegdyś Forfarshire (od XVIII wieku do 1928 roku), które leży na południu Szkocji. Administracyjną stolicą Angus jest niewielkie miasteczko Forfar. Hrabstwo graniczy z: Aberdeenshire (na północy), Perthshire (na zachodzie), Kincardineshire (na północnym wschodzie) i Fife (na południu). Samo hrabstwo to kraina jezior, wzgórz i gór (Grampiany), gdzie królują dwie gałęzie przemysłu: rolnictwo i rybołówstwo.

Gorzelnie w Angus

Swego czasu w Angus działało 5 gorzelni. Obok jedynej, która się ostała do dziś, czyli Glencadam, były to Glecoull (umiejscowiona koło Tannadic, zamknięta w 1927 roku, dostarczała słody do blended whisky Black Bull), North Port (w Brechin, jak Glencadam) oraz Lochside i Hillside/Glenesk w Montrose.

Słów kilka o Brechin

Brechin to czwarta co do wielkości osada w hrabstwie Angus. Zamieszkuje ją nieco ponad 7 tysięcy osób. Miasteczko to znane jest przede wszystkim z historycznej trasy Kolei Kaledońskiej, ma też swoją katedrę i biskupstwo Szkockiego Kościoła Episkopalnego. W pobliżu znajduje się zamek Kinnaird. Najbliższym większym miastem jest Dundee.

Powstanie Glencadam

Gorzelnia Glencadam powstała w 1825 roku z inicjatywy kupca, niejakiego George’a Coopera. Stanęła ona nieopodal nieistniejącej już gorzelni North Port, w pobliżu miasteczka Brechin, w hrabstwie Angus, we wschodniej części Highlands. Mówiąc o wschodniej części Highlands – obecnie przetrwało tam niewiele gorzelni. Oprócz Glencadam zawirowaniom historii oparły się jedynie zakłady Fettercairn i bardzo stara destylarnia Glen Garioch.

1825 – jaki był to rok?

Żeby uzmysłowić sobie jak już dawno powstała Glencadam, warto poświęcić chwilę dacie jej powstania. Był rok 1825, rok, w którym Londyn wyprzedził Pekin i stał się ówcześnie największym miastem świata. W roku tym otwarto również pierwszą na świecie linię kolejową, po której jeździły pociągi ciągnięte przez lokomotywy parowe. We wspomnianym Londynie zaś „raczkowały” pierwsze konne omnibusy…

Nazwa gorzelni – pochodzenie

Nazwa Glencadam ma ciekawe pochodzenie. Otóż jej źródło znajdziemy w nazwie tzw. The Tenements of Caldhame (pol. „Kamiennice Caldhame”). Były to działki specjalnie nadane mieszkańcom okolic Brechin pod uprawę żywności. Działki te znajdowały się na północ i północny wschód od źródła Den Burn (źródło zasilające w wodę miasto Aberdeen, od którego nazwy Aberdeen zaczerpnęło swą nazwę), oczywiście w pobliżu destylarni Glencadam.

Pierwsze lata w Glencadam

Założyciel gorzelni, George Cooper, sprzedał ją po zaledwie 2 latach niejakiemu Davidowi Scottowi. Scott zarządzał Glencadam przez 10 lat (1827-1837). W 1837 roku Scott próbował sprzedać zakład, jednakowoż trudno było o kupców. Glencadam pozostawał więc w uśpieniu aż do 1852 roku, kiedy to stery przejął w niej Alexander Milne Thompson. W 5 lat później oficjalnie zarejestrowano spółkę Glencadam Distillery Company Ltd. Spółka ta kierowała Glencadam w latach 1857-1860 i 1867-1890. W międzyczasie, w latach 1860-1867 na krótko destylarnie przejęła firma Wallace & Scott. 

Od końca XIX wieku do połowy wieku XX

Pod koniec XIX wieku prawa do gorzelni nabywa firma Gilmour Thomson & Co., nieistniejący już blender whisky z Glasgow. To właśnie ten właściciel już na początku XX wieku wprowadził na rynek blended whisky marki premium, Gilmour Thomson’s Royal, w tamtym czasie jedną z ulubionych whisky samego króla Edwarda VII. Następne lata w Glencadam były raczej spokojne, obie wojny światowe wstrzymały na chwilę produkcję, a magazyny gorzelni przekształcane były naprędce na koszary dla żołnierzy.

II połowa XX wieku w Glencadam

Rok 1954 przyniósł w gorzelni większe zmiany. Zakład został zakupiony przez Hiram Walker & Sons, która to firma od razu rozpoczęła jego renowację. W 1959 roku wymieniono stare alembiki na nowe. W 1987 roku koncern Allied Lyons wchłonął Hiram Walker & Sons i przejął pieczę nad gorzelnią. W tym czasie destylaty z Glencadam trafiały m. in. do whisky Ballantine’s. Ostatecznie Allied Lyons przekształcił się w Allied Domecq w 1994 roku i kierował Glencadam do 2003 roku.

XXI wiek. Era Angus Dundee Distillers

W latach 2000-2003 gorzelnia była zamknięta (z powodu nadwyżki produkcji). Na szczęście 1 czerwca 2003 roku Glencadam przejmie obecny jej właściciel, Angus Dundee Distillers, niezależna, rodzinna szkocka firma, w której portfolio znajduje się także inna gorzelna – Tomintoul w regionie Speyside. Dzięki Angus Dundee Glencadam wszedł w nową erę dla siebie – jako producent stricte słodowych whisky. Pierwszą z nich była wydana w grudniu 2005 roku wersja 15-letnia.

Stare i nowe wodne koło

Warto wspomnieć o ciekawym i znaczącym fakcie dla gorzelni Glencadam. Otóż już w momencie powstania zakładu w 1825 roku w centralnej jego części stało wodne koło zasilające słodownię, młyn i kadź zacierną, a zasilane przez przepływający przez teren destylarni strumień The Barries Burn. Koło to pracowało niemal 100 lat, do momentu zainstalowania w Glencadam elektryczności. Angus Dundee postanowiło je wskrzesić i tak w tym samym miejscu gorzelni stanęło nowe, wzorowane na tym historycznym, wodne koło, stanowiące już niebawem nie lada atrakcję dla przyszłych odwiedzających zakład turystów.

Ostatnie lata w Glencadam. Portfolio

Ostatnie lata w Glencadam to sukcesywne powiększanie portfolio nietorfowej słodowej whisky. W 2008 roku wypuszczono na rynek wersję 10-letnią i przeprojektowaną 15-letnią. W 2012 roku do dossier dołączyła ekskluzywna wersja 30-letnia. W obecnej ofercie zakładu znajdziemy wersje NAS (No Age Statement – bez oznaczenia wieku (Origin 1825 z beczek po bourbonie i sherry, American Oak Reserve (po bourbonie) i Reserva Andalucia (po sherry) oraz wersje z oznaczeniem wieku (podstawowe 10, 15, 18, 21 i 25-letnią oraz specjalne 13, 17 i 19-letnią) i bardzo rzadką wersję single cask (pojedyncza beczka, wiek 25-35 lat, obecny rok destylacji 1978). Warto dodać, że wszystkie whisky z oznaczeniem wieku w Glencadam nie są barwione i filtrowane na zimno.

Szczegóły techniczne

Glencadam jest stosunkowo niewielką gorzelnią. Obsługuje ją jedna para alembików, a roczna moc produkcyjna to 1,4 miliona litrów destylatu. Woda do produkcji whisky czerpana jest z oddalonych o 8,7 mili źródeł w Moorans, woda ze źródła Barry Burn używana jest zaś do celów chłodniczych. Fermentacja trwa około 50 godzin, używa się słodów nietorfowych. Po pierwszej destylacji alkohol ma moc 23% ABV, gotowy new make po drugiej od 65 do 75% ABV. Pojemność magazynów wynosi 24 tysiące beczek. Whisky z deklaracją wieku nigdy nie są barwione i filtrowane na zimno, ich minimalna moc alkoholu to 46% ABV. W najbliższym czasie otwarte zostanie centrum dla zwiedzających.

Ciekawostka o drodze z pierwszeństwem

Przez bez mała 200 lat istnienia Glencadam historia gorzelni i jej okolic wzbogaciła się w wiele interesujących ciekawostek. Między innymi taka: aż do lat 90-tych XX wieku każdy mógł wejść na teren zakładu, gdyż przebiegała przezeń droga z pierwszeństwem przejazdu. Przez dziesięciolecia prowadzono tędy bydło i owce na targi w miasteczkach Brechin i Forfar. Przyznajmy, że dziś trudno w to uwierzyć, prawda?

Przyszłość Glencadam

O najbliższą przyszłość Glencadam można być spokojnym. Solidne, wysokiej klasy portfolio sprawia, iż istnieją duże nadzieje, że słodowa whisky produkowana w Brechin wyjdzie z cienia i stanie się bardziej popularna na przesyconym niekiedy wątpliwej proweniencji wyrobami rynku. Dodatkowo za chwilę Angus Dundee otworzy tu nowoczesne centrum dla zwiedzających, co tylko może gorzelni dopomóc w jej rozwoju. A poza tym część destylatów zawsze znajdzie swe zastosowanie czy to blendach, czy w segmencie niezależnego bottlingu. Wszak rynek zawsze doceni to, co naprawdę dobre.

Zobacz więcej whisky Glencadam na Kukunawa.pl